Van onze oud-archivaris Jan van der Valk
Oprichting in het Slot
In 1871 proberen de vooraanstaande Zeistenaren Charles Labouchère en Fredrik Harman van de Poll een Toonkunstafdeling op te richten.
Een van de twee oprichters van de Toonkunstafdeling Zeist. Hij woonde op het Slot.
Na een bespreking met eenige dames en heeren in Labouchères woning – het Slot van Zeist – verschijnt in de Weekbode voor Zeist een advertentie: wie graag zingt kan mede-oprichter worden van een afdeling van Toonkunst door 10 oktober te half acht ure te komen naar het Weeshuis. 26 zanglustigen, waaronder veel adel, melden zich aan als lid.
Er wordt elke dinsdagavond van 8 tot 10 gerepeteerd in het Weeshuis. Dit staat waar nu ongeveer de Hema ligt; de naam Weeshuislaan herinnert eraan.
De eerste dirigent is Carl Krill, vruchtbaar componist en geliefd muziekpedagoog. Het eerste jaar leidt hij niet minder dan vier concerten, daarna twee per jaar. Na hem zwaait J.N.C.W.A. Ruijgrok 45 jaar het stokje. Na de première van zijn ‘Hymne’ door ons koor krijgt hij een lauwerkrans en gouden snuifdoos.
Onder dirigent Johannes Röntgen (1925-’36) zingen verscheidene later beroemd geworden solisten als Willem Ravelli, Jo Vincent, Corrie Bijster. Bewonderd voorzitter was decennia lang de markante Zeistenaar Frits van de Poll, wiens zus Jo 40 jaar lang het koor op piano begeleidde.
Lees hier uitgebreid verder op Historie 1
Toonkunstkoor 1958 tot nu
Tijdens de tweede wereldoorlog staat Toonkunst vanaf 1943 stil. Van de heroprichting is weinig bekend. Het schijnt dat we enkele jaren Bachkoor hebben geheten, en zeker Zeister Kamerkoor. In 1959 wordt het Toonkunstkoor Zeist, 25 leden, tot 1967 o.l.v. Ad Houtman, muziekleraar en organist te Zeist. Zijn vrouw Netty is vaak soliste. Concerten zijn dikwijls in Boschlust.
Latere dirigenten als René Verhoeff en Joop Schets zijn thans befaamde koorleiders en dirigentenopleiders geworden. Het ledental is gegroeid tot 60 à 70 nu. Sinds 2000 is Danny Nooteboom dirigent.
Van 1977 tot 1994 is conservatoriumdocent Herm van der Heijden een uiterst gewaardeerd dirigent. Na zijn overlijden is zijn vrouw Aty jarenlang voorzitter.
Ontstaan van deze geschiedenis en bronnen
Bij het lustrum van 1991 wordt mij gevraagd om iets over de geschiedenis van ons koor te vertellen. Het oudste document dat de secretaris bezit is een dictaatcahier, met de hand volgeschreven, uit 1959. Maar de tijd ervoor? 1871? Wereldoorlog 2?
Een vervolgcahier bevat een kleine aanwijzing: Mr. Beunke heeft oude boeken van Toonkunst gegeven aan de heer Houtman, deze geschiedenis wordt zo mogelijk aangevuld. Ik bel de ene Beunke en de drie Houtmannen op die in het telefoonboek staan, maar geen kan me verder helpen. De gemeente mag terwille van privacy niet zeggen waar de familie Houtman is gebleven. Zo’n regel zal nut hebben, maar ik ben heel blij dat een ambtenaar een week later per ongeluk? uit haar mond laat vallen dat de familie verhuisd is naar Sneek.
Internet levert een paar dirigenten op; één heeft Houtman gekend tot diens dood. De dirigent verwijst naar een collega. Deze vraagt me een beetje uit en verstrekt dan het telefoonnummer van Houtmans tweede vrouw. Haar bereik ik na een paar dagen proberen en ik bel als geroepen. Ze stuurt een inwendig prachtig uitgevoerd boek op folioformaat met een Staat vanUitvoeringen [concerten] van 3 jan. 1872 tot 20 mrt. 1936, en een lijst van bestuursleden.
Lijst van uitvoeringen 1872-1936 Lees verder op Historie 4
Lijst van uitvoeringen 1958-2013 Lees verder op Historie 5
Lijst van uitvoeringen 2014 – heden